Związek uczuciowy nie istnieje w społecznej próżni, jest wręcz przeciwnie. Nasze relacje uczuciowe chociaż tak bardzo osobiste są silnie osadzone w świecie społecznym. Poznajemy naszych przyjaciół i rodzinę z nowym partnerem, symbolicznie celebrujemy kolejne etapy związku w gronie najbliższych. Nie tylko identyfikujemy sami siebie jako parę – mówimy o sobie w kategoriach „my”, publicznie zachowujemy się w określony sposób, ale też jesteśmy tak traktowani przez innych. Co ciekawe, Internet stał się kolejną przestrzenią, w której następuje prezentacja związku. Nikogo już nie dziwi ustawianie statusu „w związku” na Facebooku, oznaczanie partnera na wspólnych zdjęciach, publikacja ważnych wydarzeń z życia albo po prostu wstawianie postów i komentarzy na profilu bliskiej osoby. W niniejszym tekście stawiam następujące pytanie: o czym takie zachowania świadczą?
Mówisz o swoim związku w mediach społecznościowych – pewnie jesteś z niego zadowolony
Okazuje się, że prezentacja związku w mediach społecznościowych może być dla parterów ważna i łączyć się z większym poczuciem satysfakcji. Ustawienie zdjęcia profilowego, na którym jest się ze swoją drugą połówką lub częste publikowanie wspólnych zdjęć oraz pisanie postów na profilu partnera jest związane z silniejszym zaangażowaniem w relację. W badaniu Cataliny Toma, Miny Choi (2015) oznaczało to większe prawdopodobieństwo bycia razem po 6 miesiącach od jego zakończenia. Także inne doniesienia z badań (np. L. F. Emery, A. Muise, E. Alpert, B. Le, 2015; L. R. Saslow, A. Muise, E. A. Impett, M. Dubin, 2012) potwierdzają, że Ci, którzy byli bardziej zadowoleni ze swoich związków byli też bardziej skłonni do ich prezentacji w mediach społecznościowych.
Moc publicznych deklaracji
Trudno jednak jednoznacznie wskazać czy prezentacja związku w Internecie jest przyczyną, czy rezultatem zadowolenia z tworzonej relacji uczuciowej. Publiczne identyfikowanie się jako para może bowiem wzmacniać więź pomiędzy partnerami i ich poczucie bliskości (C. Toma, M. Choi, 2015). Istnieje kilka możliwych wyjaśnień, dlaczego tak się dzieje, mających swoje źródło w psychologii społecznej i socjologii. Po pierwsze publiczne złożenie deklaracji wzmacnia naszą motywację do jej dotrzymania. Tymczasem naszą zmianę statusu obserwuje często kilkadziesiąt albo kilkaset osób. Po drugie chcemy widzieć się takimi, jakimi się przedstawiamy, podobnie jest z związkiem, w który jesteśmy zaangażowani. Ostatecznie realizacja tego, co zostało przedstawione publicznie jako obietnica albo idealna wersja nas samych lub związku staje celem samym w sobie.
Prezentacja związku online to nie tylko domena młodych i świeżo zakochanych
W przywoływanych wynikach jest coś, co mnie osobiście zaskakuje. Bazując na własnych doświadczeniach w prowadzeniu badań zakładałabym, że potrzeba dzielenia się osobistymi przeżyciami i funkcjonowania związku może być odmienna u kobiet i mężczyzn. Tymczasem okazało się, że w żadnym z przywoływanych badań płeć nie była zmienną różnicującą. Prezentacja związku w mediach społecznościowych w równym stopniu była przejawem poczucia satysfakcji obydwu płci, podobnie było z wiekiem osób badanych. Moje drugie założenie również było błędne. Niezależnie od tego, na jakim etapie rozwoju relacji były osoby badane (tj. jaki miały staż), to nadal istniała korelacja pomiędzy pokazywaniem się publicznie jako para i odczuwaniem zadowolenia z relacji. Oznacza to tyle, że osoby w każdym wieku, na każdym etapie związku, czując się szczęśliwe w relacji są bardziej skłonne do dzielenia się informacjami dotyczącymi swojego związku i partnera.
Nadmierne eksponowanie bliskości, której nie ma
Chociaż związek pomiędzy publicznym byciem parą i zadowoleniem z relacji został już kilkakrotnie potwierdzony, należy zauważyć, że partnerzy różnią się pod względem ilości i sposobu prezentacji związku w mediach społecznościowych. Niektóre osoby częściej okazują uczucia swojemu partnerowi w świecie online niż offline. Takie zachowanie nie jest przejawem poczucia zadowolenia z życia uczuciowego, ale próbą zakamuflowania braku dostatecznej bliskości w relacji. W jednym z badań (G. Seidman, M. Langlais, A. Havens, 2019) wykazano, że jeśli osoba czuła się niepewna w związku, to istniało większe prawdopodobieństwo publikacji treści dotyczących związku na Facebooku. Co więcej, im bardziej czyjeś życie uczuciowe stawało się sprawą publiczną a nie prywatną, tym mniej lubiana była obserwowana para (L. F. Emery, A. Muise, E. Alpert, B. Le, 2015).
Zachowania w świecie online a uczucia w świecie offline
Na podstawie przywoływanych wyników badań można wysunąć pewne wnioski. O ile prezentacja związku w cyberprzestrzeni występuje w umiarkowanej ilości, może mieć korzystny wpływ na to, co łączy dwoje ludzi. Deklaracja bycia razem w świecie online nie tylko umacnia tożsamość pary, ale też motywuje partnerów do utrzymania tej relacji w przyszłości. Z kolei nadmierne eksponowanie swoich uczuć względem bliskiej osoby w mediach społecznościowych może być niepokojącym przejawem trudności, z którymi boryka się para. Sprawa komplikuje się kiedy partnerzy różnią się podejściem do dzielenia się informacjami o związku. Jeśli sami publikujemy na profilu partnera to jest to pozytywnie skorelowane z naszym zaangażowaniem. Natomiast gdy czyni to partner, a my nie, to już niekoniecznie (C. Toma, M. Choi, 2015).
Nasze zachowania w świecie online mogą zatem świadczyć o sile naszych uczuć i poziomie satysfakcji ze związku. Warto jednak pamiętać, że opisywane powiązania między prezentacją związku i poczuciem zadowolenia istnieją na poziomie korelacji. Wobec tego nie można mówić o żadnych prawidłowościach i na tej podstawie oceniać kondycji swojego związku.
Wyniki badań przywoływane w artykule i jego treść powstała na podstawie:
- Emery L. F., Muise A., Alpert E., Le B. (2015) Do we look happy? Perceptions of romantic relationship quality on Facebook, Personal Relationships, 22, s. 1–7.
- Saslow L. R., Muise A., Impett E. A., Dubin M. (2012) Can You See How Happy We Are? Facebook Images and Relationship Satisfaction, Social Psychological and Personality Science, 4(4), s. 411-418.
- Seidman G., Langlais M., Havens A. (2019) Romantic Relationship-Oriented Facebook Activities and the Satisfaction of Belonging Needs, Psychology of Popular Media Culture, 8(1), s. 52-62.
- Toma C., Choi M. (2015) The Couple Who Facebooks Together, Stays Together. Facebook Self-Presentation and Relationship Longevity Among College-Aged Dating Couples, Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 18, 7, s. 367-372.