Książka „Sensy i znaczenia nadawane przez adolescentki ich doświadczeniom bycia w związkach uczuciowych” powstała na bazie rozprawy doktorskiej. Nie jest to jednak tylko rezultat sfinalizowanych studiów doktoranckich, ale przede wszystkim przejaw osobistego zaangażowania w ważną dla mnie kwestię. Z okresu dojrzewania pamiętam, że pierwsze związki nastolatków potrafią być bardzo burzliwe i trudne.
Pierwsze związki nastolatków – co wiemy?
Temat randkowania interesuje mnie od dłuższego czasu, stąd też pomysł na bloga oraz wcześniej wydana książką. Z czasem zaczęłam się zastanawiać, jak funkcjonują pierwsze związki nastolatków. Przeszukując dostępne źródła okazało się, że nie jest to obszar, w którym prowadzono intensywnie badania, szczególnie w Polsce. Za to często docierają do nas nagłaśniane przez media szokujące informacje czy zdarzenia dotyczące aktywności seksualnej młodzieży. Szeroko komentowane są również kwestie edukacji seksualnej. Traktowanie związków uczuciowych nastolatków jako niedojrzałych i nietrwałych oraz kojarzenie ich jedynie z inicjacją seksualną ogranicza nasze zrozumienie tego zjawiska. Mało kto wie jednak, że te pierwsze relacje mają znaczenie w dłuższej perspektywie życiowej.
Potrzeba oddania głosu młodym ludziom
Rozpoczynając pracę nad badaniami zastanawiałam się, jakie są doświadczenia osób, które dopiero rozpoczynają nawiązywać swoje pierwsze związki uczuciowe. W jaki sposób rozumieją swoje doświadczenia i jakie nadają im znaczenie? Nie widziałam innej możliwości jak tylko spotkać się i porozmawiać z tymi osobami, a następnie dokonać analizy tego, co same powiedzą na temat ich doświadczeń bycia w związku uczuciowym. Do przygotowania się do realizacji badań i naukowego opracowania wywiadów miało mi pomóc podejście badawcze – Interpretacyjna Analiza Fenomenologiczna (IPA).
Londyn – wyzwanie i spełnienie marzeń
W 2016 roku, kiedy przygotowywałam projekt badawczy, mało kto wiedział o IPA. Zdecydowana większość publikacji na ten temat została wydana w języku angielskim. Szczęśliwym zrządzeniem losu udało mi się nawiązać kontakt z prekursorem tego podejścia – Prof. Jonathanem Smithem, a ostatecznie rozpocząć staż na uczelni, w której wykładał. Gdyby nie otrzymane finansowanie z Naukowego Centrum Nauki w ramach wygranego konkursu ETIUDA 4 ten wyjazd pozostałby jedynie w sferze marzeń. Mało kto wie, że łącznie złożyłam 7 wniosków w ramach różnych konkursów, aby móc zrealizować swoje plany badawcze.
Problematyczne pozyskanie osób do badań
Pierwszy poważny problem, z którym musiałam się zmierzyć dotyczył pozyskania chętnych osób do badań. Musiały one nie tylko wyrazić zgodę na udział, ale też spełniać założone kryteria (np. były w co najmniej 3 miesięcznym związku). Przez ponad rok aktywnie informowałam o prowadzonych badaniach. Okazało się, że albo młodzi ludzie nie mieli takich doświadczeń albo nie chcieli o nich opowiadać, szczególnie chłopcy. Z tego powodu bohaterkami książki są wyłącznie dziewczęta.
Czasochłonność prowadzonych analiz
Wywiady z osobami, które brały udział w badaniu były nagrywane, a następnie przepisywane. Zgromadziłam ok. 400 stron materiałów, które analizowałam według określonego porządku. Opracowanie jednego wywiadu zajmowało mi średnio miesiąc czasu przy założeniu regularności 8-godzinnej pracy. Po półrocznej pracy z danymi mogłam rozpocząć analizę wszystkich przypadków. Było to prawdziwe wyzwanie!
Treści zawarte w książce – część teoretyczna
Część teoretyczną pracy rozpoczęłam od omówienia kontekstu społeczno-kulturowego, w jakim rozwijają się współczesne relacje uczuciowe. Posłużyły mi do tego koncepcje płynnej i późnej nowoczesności (rozdział 1). Dalej przeszłam do wskazania roli i znaczenia relacji uczuciowych osób w wieku dojrzewania w ich dalszym rozwoju (rozdział 2). Kluczowe było przedstawienie z różnych perspektyw tego, co wiemy na temat związków uczuciowych tak w ogóle, ale także w kontekście nawiązywania tego typu relacji przez adolescentów (rozdział 3). Kolejny, 4 rozdział w tej części pracy dotyczył charakterystyki podejścia badawczego (IPA), aby ostatecznie zaprezentować własny projekt badawczy (rozdział 5).
Treści zawarte w książce – część empiryczna
Zaplanowane badania miały służyć zrozumieniu tego, co przeżywają i jak radzą sobie ze swoimi doświadczeniami bycia w relacji uczuciowej nastoletnie dziewczęta. Z tego powodu część empiryczna stanowi prezentację tego, co mówiły same bohaterki wraz z szczegółową analizą ich wypowiedzi. Przyjmowane przez respondentki sposoby interpretacji stanów emocjonalnych, myśli, zachowań własnych i partnera oraz przebiegu trwania ich związków rozpatrywałam w zakończeniu w kilku perspektywach: rozwojowej, psychologicznej, kulturowej oraz praktycznej.
Jeśli zainteresowałam kogoś treścią książki to jest ona dostępna w sieci zupełnie bezpłatnie. Publikację „Sensy i znaczenia nadawane przez adolescentki ich doświadczeniom bycia w związkach uczuciowych” można pobrać poniżej. Link do pobrania jest dostępny także na fanpage’u NaukowoUczuciowo, na profilu w Google Scholar oraz ResearchGate.
Liczę na to, że publikacja dotrze do osób, które współpracują z młodzieżą, są rodzicami, ale także osób w wieku dojrzewania. Ta ostatnia grupa w wypowiedziach swoich rówieśników znajdzie odpowiedź na to, jak inni przeżywają swoje pierwsze randki, rozstania itp.
Publikacja może być też cenna dla osób, które chcą dowiedzieć się więcej na temat Interpretacyjnej Analizy Fenomenologicznej (IPA). Zastosowane podejście zostało opisane zarówno pod względem teoretycznym, jak i praktycznym.
